Zespół kościoła parafialnego pw. Trójcy Przenajświętszej w Popkowicach Księżych

Lokalizacja
Parafia pod wezwaniem Świętego Krzyża w Popkowicach została erygowana w latach 1395 1403. W tym okresie powstał pierwszy kościół, prawdopodobnie drewniany. W 1566 r. Mikołaj Rej, ówczesny właściciel Popkowic, przekształcił świątynię w zbór protestancki. Przed 1625 r. kościół został oddany katolikom. W tym samym roku Jan Szornel, właściciel Skorczyc i Popkowic, przekazał liczne przywileje proboszczowi popkowickiemu, Szymonowi Nastasowiczowi. To właśnie on sfinansował budowę nowego kościoła, który został konsekrowany w 1667 r. i przetrwał w niezmienionym kształcie do 1842 r., kiedy to dobudowano zakrystię od strony południowej. W 1855 r. przeprowadzono restaurację, natomiast gruntowna przebudowa miała miejsce w 1892 r. W jej trakcie dokonano znaczących zmian bryły kościoła – oszkarpowano ściany, dobudowano kruchtę od zachodu, a fasadzie nadano obecny kształt. Kościół był restaurowany w latach 1921 i 1945. W 1984 r. przeprowadzono generalny remont, obejmujący wymianę tynków oraz posadzek. Budowla utrzymana jest w stylu eklektycznym. Kościół znajduje się we wschodniej części miejscowości, przy lokalnej drodze Wilkołaz–Urzędów, na wzniesieniu, poza zwartą zabudową. Teren otoczony jest żeliwnym ogrodzeniem. Nieco poniżej kościoła znajduje się dzwonnica. Od południa i zachodu świątynię otaczają pola, od wschodu ogród i plebania, a od północy szeroki podjazd. Budynek jest orientowany. Ściany zewnętrzne i wewnętrzne wymurowane zostały z cegieł, obustronnie tynkowane. Fundamenty budowli są ceglane. Pokrycie dachowe to blacha ocynkowana. Wnętrze jest otynkowane, sklepienia kolebkowe z lunetami. Posadzka ceramiczna. Kościół wzniesiono na planie prostokąta z węższym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Od strony zachodniej przylega kruchta, która jest węższa od nawy, natomiast od północy do prezbiterium dostawiona została zakrystia na planie prostokąta. Bryła kościoła jest prostopadłościenna. Portal wejściowy wykonany jest w formie otworu wejściowego ujętego pilastrami, wspierającymi belkowanie z napisem "Na chwałę Trójcy Świętej". Portal zwieńczony jest odcinkowo zamkniętym naczółkiem z datą "1892". Dekoracje: na osi szczytu umieszczono rozetę z fryzem tryglifowym. Okna są wysokie, ostrołukowe, wypełnione stalowymi ramami wielokwaterowymi, kiedyś wyposażone w witraże. Wnętrze: kościół jest trójnawowy, z nawą główną oddzieloną od bocznych dwoma rzędami filarów. Nawy boczne są węższe, lecz ich sklepienia znajdują się na tej samej wysokości co w nawie głównej. Sklepienia są krzyżowo-żebrowe z dekoracyjnym otynkowanym żebrowaniem, które spływa w formie służek na filary. Układ zespołu kościelnego nie wykazuje wyraźnych cech jednej, spójnej kompozycji ze względu na różnorodność elementów. Centralnym i dominującym elementem jest kościół, jednak brak wyraźnych powiązań przestrzennych z dzwonnicą czy plebanią. Dodatkowo otaczająca kościół zieleń nie nosi śladów świadomej aranżacji przestrzennej. Dzwonnica została wybudowana w 1842 r. w ramach rozbudowy kościoła. W 1980 r. przeprowadzono jej remont, podczas którego nałożono nowe tynki. Obiekt reprezentuje styl późnoklasycystyczny. Ogrodzenie, prawdopodobnie zbudowane podczas rozbudowy kościoła około 1842 r., zostało z czasem zniszczone i w 1981 roku zastąpione nowym, wykonanym z metalowych elementów. Z pierwotnego ogrodzenia zachowały się cztery kapliczki. Zadrzewienie na terenie cmentarza przy kościele parafialnym pw. Trójcy Przenajświętszej pochodzi z XIX w.
- Pobierz artykuł w formie pliku Pdf
- Drukuj treść tego artykułu
- Powrót do poprzedniej strony
- Kontakt na stronie Kontakt